Ana içeriğe geç

Doğum Sancısı

· 6 dakikalık okuma
Doç. Dr. Sabri Çolak
Doç. Dr. Sabri Çolak
Tüp Bebek ve Kadın Hastalıkları

Doğum sancısı, hamileliğin son aşamasında rahmin kasılmasıyla oluşan ve doğuma işaret eden ağrılı bir durumdur. Doğum sürecinde sancılar, bebeğin rahimden çıkışını kolaylaştırmak amacıyla vücut tarafından başlatılır. Bu yazıda doğum sancısının türlerini, takibini, ağrı ile baş etme yöntemlerini ve hastaneye gitme zamanını ayrıntılarıyla ele alacağız.

  • Doğum Sancısı Nedir? Doğum sancısı, rahim kaslarının kasılmasıyla ortaya çıkan, doğuma hazırlık sürecini başlatan ve doğum anına kadar devam eden ağrılı bir süreçtir.
  • Sancıların Önemi: Sancılar, doğumun en belirgin işaretidir ve bebeğin doğum kanalına inişini sağlar.
  • Doğum Sürecindeki Rolü: Sancılar, rahim ağzının açılmasını sağlayarak doğumun sağlıklı ilerlemesine katkıda bulunur.

Doğum Sancısı Türleri​

Gerçek Sancılar​

Gerçek doğum sancıları, düzenli bir şekilde artan ve genellikle sırt, bel, kasık gibi bölgelerde yoğun hissedilen sancılardır.

  • Özellikleri: Gerçek doğum sancıları sıklıkla şiddetlidir ve her sancı ile artarak devam eder.
  • Sıklık ve Şiddet: Sancı aralıkları giderek sıklaşır ve şiddeti artar.
  • Düzenli Artış: Genellikle 3-5 dakikada bir gelen düzenli kasılmalar doğumun başladığına işaret eder.

Düzensiz Sancılar​

Düzensiz sancılar, “yalancı sancılar” veya Braxton Hicks sancıları olarak da bilinir. Bu sancılar doğum sancılarıyla karıştırılabilir.

  • Braxton Hicks: Hamileliğin ikinci trimesterinden itibaren görülen, düzensiz ve genellikle hafif kasılmalardır.
  • Yalancı Sancılar: Dinlenmekle veya pozisyon değiştirmekle hafifler ve geçer.
  • Ayırt Etme Yöntemleri: Braxton Hicks sancıları, gerçek sancılar gibi şiddetlenmez ve düzensizdir.

Sancıların Takibi​

Sıklık Ölçümü​

Doğum sancılarının takibi, doğum sürecinin başlangıcını belirlemek için oldukça önemlidir.

  • Nasıl Ölçülür? Sancının ne sıklıkla geldiği ve her sancının ne kadar sürdüğü ölçülmelidir.
  • Kayıt Tutma: Sancıların sıklığını, süresini ve düzenini kaydetmek, süreci anlamak için önemlidir.
  • Değerlendirme: Sancılar düzenli hale geldiğinde ve aralığı sıklaştığında doğum sürecinin başladığı anlaşılabilir.

Şiddet Değerlendirmesi​

Sancıların şiddetini takip etmek de doğumun ilerleyişi hakkında bilgi verir.

  • Ağrı Skalası: 1’den 10’a kadar bir skalada sancı şiddeti değerlendirilebilir.
  • Şiddet Artışı: Sancıların şiddeti giderek artıyorsa doğumun aktif aşamasına geçiliyor olabilir.
  • Normal Değişim: Sancıların hafif başlayıp zamanla daha şiddetli hale gelmesi beklenir.

Doğum Evreleri​

İlk Evre​

Doğumun ilk evresi, rahim ağzının açılma sürecidir.

  • Erken Dönem: Sancılar hafif başlar ve rahim ağzı 3-4 cm kadar açılır.
  • Aktif Dönem: Rahim ağzı hızla açılır ve sancılar daha düzenli hale gelir.
  • Geçiş Dönemi: Rahim ağzı tamamen açılana kadar devam eder ve sancıların şiddeti en üst seviyeye ulaşır.

İkinci Evre​

Bu evrede bebek doğum kanalına ilerler ve doğum gerçekleşir.

  • Bebeğin İnişi: Sancılar bebeği doğum kanalına iter.
  • İtki Hissi: Anne doğal bir itme hissi yaşar.
  • Doğum Anı: Bebeğin doğumu gerçekleşir ve bu evre tamamlanır.

Sancılarla Baş Etme​

Doğal Yöntemler​

Doğum sancılarını hafifletmek için doğal yöntemler kullanılabilir.

  • Nefes Teknikleri: Doğru nefes teknikleri, sancıyı hafifletmeye yardımcı olur.
  • Hareket ve Pozisyon: Ayakta durmak veya sallanmak gibi bazı pozisyonlar sancıyı hafifletebilir.
  • Masaj Teknikleri: Sırt ve bel bölgesine yapılan masaj, ağrıyı hafifletir.

Tıbbi Destek​

Doğum sancılarını hafifletmek için tıbbi yöntemler de mevcuttur.

  • Ağrı Kesiciler: Doktor önerisiyle bazı ağrı kesiciler kullanılabilir.
  • Epidural Anestezi: Ağrı hissini azaltmak için belden yapılan bir anestezi türüdür.
  • Diğer Yöntemler: Gerektiğinde oksijen terapisi ve sıcak uygulamalar gibi destekleyici yöntemler de kullanılabilir.

Hastaneye Gitme Zamanı​

Belirleyici Faktörler​

Hastaneye gitmek için sancıların belirli bir düzene girmesi önemlidir.

  • Sancı Sıklığı: Sancılar her 5 dakikada bir geliyorsa hastaneye gitme zamanı gelmiştir.
  • Su Gelişi: Su kesesi açıldığında doğum süreci hızlanabilir; bu durumda hastaneye gidilmelidir.
  • Diğer Belirtiler: Şiddetli kanama veya bebeğin hareketlerinde azalma gibi durumlar gözlenirse hemen doktora başvurulmalıdır.

Özel Durumlar​

Bazı durumlarda hastaneye gitme süresi değişiklik gösterebilir.

  • Erken Doğum Riski: 37. haftadan önce başlayan sancılar varsa erken doğum riski olabilir.
  • Riskli Gebelikler: Yüksek tansiyon, şeker hastalığı veya plasenta problemleri olan gebeliklerde daha dikkatli olunmalıdır.
  • Acil Durumlar: Ani başlayan şiddetli sancılar veya su kesesinin açılması durumunda acilen hastaneye gidilmelidir.

Sancı Çeşitleri​

Bel Sancısı​

Bel bölgesinde yoğun olarak hissedilen doğum sancısıdır ve birçok anne adayında görülür.

  • Özellikleri: Belin alt kısmında başlar ve kasıklara doğru yayılır.
  • Baş Etme Yöntemleri: Sırt masajı, sıcak su torbası veya pozisyon değiştirme ile hafifletilebilir.
  • Rahatlatıcı Pozisyonlar: Yan yatmak veya doğum topuna yaslanmak bel sancısını hafifletir.

Kasık Sancısı​

Kasık bölgesinde hissedilen ağrılardır ve genellikle bebeğin aşağıya doğru ilerlemesiyle oluşur.

  • Nedenleri: Rahim kaslarının kasılması ve bebeğin pozisyon değişikliği kasık sancılarına neden olabilir.
  • Rahatlatma Teknikleri: Yürüyüş yapmak, hafif egzersizler ve sıcak uygulamalar kasık ağrısını azaltabilir.
  • Ne Zaman Endişelenmeli: Şiddetli ve sürekli hale gelen kasık sancıları varsa doktora başvurulmalıdır.

Doğum Pozisyonları​

Aktif Pozisyonlar​

Aktif doğum pozisyonları, bebeğin doğum kanalına inişini kolaylaştırabilir.

  • Ayakta Durma: Yer çekiminden faydalanarak doğumu hızlandırabilir.
  • Yürüyüş: Doğum sırasında hareket etmek sancıyı hafifletebilir.
  • Sallanma: Ayakta veya doğum topu üzerinde sallanmak sancıyı azaltır.

Dinlenme Pozisyonları​

Doğum sancıları sırasında dinlenmek için bazı pozisyonlar tercih edilebilir.

  • Yan Yatış: Bel ve kasık bölgesindeki ağrıyı hafifletir.
  • Dört Ayak Pozisyonu: Rahim üzerindeki baskıyı azaltarak rahatlatıcı olabilir.
  • Oturma Pozisyonları: Sandalye veya doğum topu üzerinde oturmak rahatlatıcı olabilir.

Destek Yöntemleri​

Fiziksel Destek​

Fiziksel destek, doğum sancılarını hafifletmede önemli bir rol oynar.

  • Masaj Teknikleri: Bel ve sırt bölgesine yapılan masaj, ağrıyı hafifletir.

  • Sıcak/Soğuk Uygulama: Sıcak su torbası veya soğuk kompresler sancıyı hafifletebilir.

  • Doğum Topu: Üzerinde sallanmak veya oturmak ağrıyı azaltabilir.

Duygusal Destek​

Duygusal destek, doğum sürecinde anne adayını rahatlatır.

  • Eş Desteği: Eşin varlığı ve desteği doğum sürecini kolaylaştırır.
  • Doula Desteği: Eğitimli bir doulanın varlığı doğumda anneye güven sağlar.
  • Sağlık Ekibi: Destekleyici bir doğum ekibi, sürecin stressiz geçmesine yardımcı olur.

Özel Durumlar​

Sezaryen Durumu​

Bazı durumlarda sezaryen doğum gereklidir ve sancı yönetimi farklıdır.

  • Planlı Sezaryen: Doğumdan önce planlanır ve sancı yaşanmaz.
  • Acil Sezaryen: Doğum sırasında sorun yaşanırsa acil sezaryen kararı alınabilir.
  • Sancı Yönetimi: Sezaryen sonrası iyileşme sürecinde ağrı kontrolü önemlidir.

Indüksiyon​

Doğum sancılarının başlatılması gerektiğinde suni sancı (indüksiyon) kullanılır.

  • Suni Sancı: Doğum sancıları başlamadığında ilaç yardımıyla başlatılır.
  • Uygulama Süreci: Hastanede doktor kontrolünde uygulanır.
  • Dikkat Edilecekler: İndüksiyon sonrası sancı şiddeti artabilir; bu durumda doktorun önerilerine uyulmalıdır.

Ne Zaman Endişelenmeli​

Normal Olmayan Durumlar​

Bazı durumlarda sancılar veya belirtiler endişe verici olabilir.

  • Aşırı Kanama: Parlak kırmızı kanama, plasenta sorunlarına işaret edebilir.
  • Bebeğin Hareketlerinde Azalma: Bebeğin hareketlerinin azalması acil kontrol gerektirir.
  • Şiddetli Ağrı: Aşırı ve sürekli sancılar normal kabul edilmez.

Acil Durumlar​

Acil durumlarda hemen hastaneye gidilmelidir.

  • Erken Su Gelişi: 37. haftadan önce su gelmesi erken doğum riskine işaret eder.
  • Kordon Sarkması: Bebeğin kordonu doğum kanalına sarkarsa acil müdahale gerekir.
  • Plasenta Ayrılması: Şiddetli kanama ve sancıyla birlikte plasenta ayrılması olabilir.

Sonuç ve Öneriler​

  • Genel Özet: Doğum sancıları, doğum sürecinin en önemli işaretlerinden biridir.
  • Önemli Noktalar: Doğum sancılarını tanımak, hastaneye gitme zamanını bilmek doğum sürecini kolaylaştırır.
  • Hazırlık Önerileri: Doğum çantasını hazırlayın, doğum sürecini öğrenin ve sancı ile başa çıkma yöntemlerini uygulayın.

Daha Fazla Bilgi İçin​

Son Güncelleme: 12 Kasım 2024

Yasal Uyarı: Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. Her zaman sağlık durumunuzla ilgili kararları hekiminize danışarak alın.